Kort na de dood van mijn broer Jef was ik op zoek naar handvaten om met mijn rouwproces om te kunnen. Lezen was moeilijk, ik kon me niet goed concentreren, maar podcasts luisteren, dat lukte wel. Zo kwam ik geheel toevallig (toeval bestaat niet?) bij een podcast terecht waar rouwpsychiater Uus Knops te gast was.
Met oprechte aandacht luisterde ik naar haar verhaal... Bleek dat Uus ook haar broer was verloren, ondertussen al jaren geleden. Wat ze vertelde, voelde dan ook heel vertrouwd aan. Zo benoemde ze hoe je als rouwende bij wijze van spreken een strandwandeling maakt, en dat de golven van gemis en pijn blijven komen, maar ook weer gaan.
Ik schreef Uus meteen aan om op gesprek te komen bij haar. Het voelde zo veilig om ook echt eens met iemand te praten die exact weet hoe ik me voelde en hoe mijn familie zich voelde. Al vanaf het eerste gesprek kwamen we bij het belang van mooie woorden, maar ook van warme materialen. Zo kunnen we onze zintuigen beïnlvoeden en zorgen voor wat knusheid, zachtheid en comfort, wat zo welkom is in die koude rauwe rouwperiode.
Zo werd een zaadje werd geplant. Het zaadje had nog wat tijd en moed nodig om te groeien, maar het liet zijn kopje zien. We hebben dan ook onze krachten, noem het onze passies, gebundeld om mensen te helpen in hun verdriet en ook anderen te helpen met het verdriet van hun dierbaren.
Oevertjes
Het eerste wat me is bijgebleven na de vele gesprekken met Uus was haar mooie metafoor van de oevertjes: het oevertje van verdriet en het oevertje van plezier.
Als een dierbare komt te overlijden, dan komt je leven stil te staan. Een dikke mist strijkt zich neer over alles wat ooit jouw leven was. Die eerste dagen,weken en zelfs maanden voelt het veilig om aangemeerd te blijven aan het oevertje van verdriet. En dat is ok. Dit is ok zolang dit nodig is.
Maar wat me deugd deed te horen, is dat er ook een oevertje is waar je af en toe kan aanmeren als je op adem wil komen van het intense rouwproces waar je door moet. Of het nu even de focus is op je werk, je gezin, je kinderen, je vrienden, ... het maakt niet zoveel uit. Met iets anders bezig zijn en meegaan met de 'flow' van het leven kan en mag en is zelfs goed.
Het oevertje van plezier is er dus echt ook voor jou, probeer maar, meer maar aan! Niet elke dag kan en hoeft even intens te zijn. De golven van verdriet weten je wel te overspoelen en dan dan is het goed om dit toe te laten en een paar dagen te stationeren aan het oevertje van verdriet.
Dag per dag en stap per stap. Leven in het nu, met tederheid en dankbaarheid terugkijken naar het verleden en voorzichtig durven kijken naar de toekomst. Alles op zijn tijd. Onderweg zijn tussen de oevertjes. Aanmeren daar waar het goed voelt en zacht mag zijn. Aanmeren daar waar goed gezelschap is. Dat is rouwen. En dat moet je niet alleen doen!
Uus Knops werkt sinds 2010 als psychiater en psychotherapeut, zowel ambulant als esidentieel. Haar liefde voor woorden en verhalen en haar geloof in de kracht van kwetsbaarheid, komt ook tot uiting in haar eigen schrijven. Na artikels in magazines debuteerde ze in 2018 met ‘Casper – een rouwboek’, waarin ze de zoektocht naar haar vermiste broer beschrijft, en ook de zoektocht die elk rouwproces is.
Ze maakte een doos Troostkaarten met citaten uit haar boek. In 2021 verscheen het pareltje ‘Op afstand nabij’, intussen een bestseller. Samen met Joris Hessels schreef ze ‘Een klein afscheid’, over afscheid nemen van mensen die er wel nog zijn. ‘Zijn we nog vrienden?’ over vriendschap en vriendschapsverlies vloeide hieruit voort. Recent verscheen haar eerste kinderboek, ‘Het alfabet voor groot verdriet’ met heldere uitleg bij 26 woorden die te maken hebben met
doodgaan, voor kinderen en het kind in elk van ons. Over zwaarte die diverser kan zijn dan rouw schreef ze in ‘Hoe zware dagen dragen’ neer welke warme wijsheden met haar werden gedeeld toen ze deze titelvraag stelde aan 10 bekende experten.
Binnenkort komt de tweede editie van de doos Troostkaarten uit.
Uus Knops is een veel gevraagd spreker. Of het nu bij haar patiënten, tegen haar kinderen, in voordrachten of in de media is, ze houdt ervan op zoek te gaan naar de juiste woorden, naar woorden van waarde en naar beelden die spreken. Behalve via woorden, draagt ze nog op andere manieren bij aan een gestage omwenteling naar een warmer wordenden rouwcultuur.
Ze is bezielster van de “Onumenten”, cirkelvormige gedenkplekken in de open lucht die uitnodigen om meer in de openheid te rouwen en te herdenken, kunstwerken ontworpen door Bas Smets. De huidige 6 Onumenten vormen als het ware een troostend netwerk verspreid over Vlaanderen en Brussel. Uus heeft een voorliefde voor kunst en cultuur, en houdt van projecten die de brug slaan met ons psychisch welzijn.
Tijdens onze vele gesprekken kwamen Uus en ik tot de vaststelling dat onze beide krachten, woorden bij Uus en zachte baby alpaca bij mij, belangrijke troostpunten zijn in ons rouwproces. Hoe een goed gesprek met de juiste woorden ons kan troosten en helen, kan het comfort van een zachte, warme baby alpaca trui of sjaal dat ook. En of. Na de dood van mijn broer liep heel
mijn familie rond in de zachtste wolletjes en lagen we steevast in zetel en bed met een extra baby alpaca dekentje.
Vanuit onze eigen ervaring met rouw en troost ontwikkelden we samen een Troostcollectie. We weten wat werkt, en we weten hoe helend het is om begrip en zachtheid te ervaren. Daarom
bieden we enkele mooie dozen aan, waarbij de doos zelf uitnodigt om symbolische spullen of troostkaarten in te bewaren.
Er is een Troostdoos met een intens zachte handgemaakte baby alpaca sjaal om meteen te dragen en warmte van te ondervinden. Deze kan je al dragen op de uitvaart, en komt nadien nog dagelijks van pas. Het is een lichte sjaal van kleur en textuur, zodat je hem zowel in de winter als in de zomer kan dragen.
Er is ook een Troostdoos met een een 'DIY' - 'Doe het zelf' – pakket om zelf aan de slag te gaan. We voorzien bolletjes wol en houten breinaalden waarmee je je eigen troostjaal kan breien. Ongetwijfeld zal je ervaren hoe breien een meditatief proces is, en hoe je kan helpen bij het verwerken en de aandacht in het hier en nu houdt.
Elke doos bevat ook een exemplaar van Uus haar prachtige boek 'Op afstand nabij'. Hierin vind je uitleg over rouwen en over troosten. De tedere illustraties van Penelope Deltour zullen je een gevoel van herkenning geven.
Ween maar, verwarm je maar, voel de kracht van zacht.
Rouwen is jouw rouwtouw verweven in het vlechtwerk van je leven. Of in je breiwerk waarmee je
aan je eigen troost werkt. Laat ze maar tikken, die naalden, laat ze maar stromen, die tranen, en dwalen, die herinneringen. Werk en verwerk en verweef de woldraden al breiend tot jouw troostsjaal. De draden of rouwtouwtjes zullen jou voor altijd en altijd verbinden met wie je missen moet.
Deze troostsjaal is ons warme antwoord in jouw wereld die door rouw koud is geworden. Hij doet zachtheid voelen daar waar er nu te veel hardheid is. Hij geeft bescherming en streling. Een aaisjaal… Hij biedt troost. Troost bij treurnis. Hij vangt je tranen op. Hij valt ook op, en nodigt uit tot gesprek, tot het praten over rouw, tot het ophalen van herinneringen.
Je kan je sjaal een unieke touch geven door er een gekleurd garen door te weven, in een symbolische kleur. Je kan er ook bedeltjes of een symbolische parel of een mooie knoop aan naaien. Neem je tijd om wat symboliek te zoeken, wat tekens die je telkens weer herinneren aan jullie verbondenheid. Spuit er nog een geurtje op. Zo maak je er jouw unieke troostsjaal van.
Ween maar, verwarm je maar, voel de kracht van zacht.
Laat deze sjaal je verwarmen als troostende armen.
- Uus Knops.
